الفاظ ذمالفاظ ذم، از اصطلاحات بکار رفته در علم حدیث بوده و الفاظی است که موجب ساقط‌شدن خبر از حجیت می‌گردد به صورتی که اگر توثیقی باشد معارض او خواهد بود. ۱ - توضیح الفاظ ذماين اصطلاح اهل درایه و حدیث است كه ما بين آنها الفاظى است كه دلالت بر مدح راوی دارد و الفاظى است كه دلالت بر ذم دارد، الفاظ ذم و قدح مانند «فاسق، شارب الخمر، وضاع للحدیث ملعون، لیس بعادل، متهم فی دینه، ضعیف، متعصب، ضعیف الحدیث. منکر الحدیث، لین الحدیث، ساقط الحدیث، متروک الحدیث. واهی الحدیث، لیس بذالک الثقةو العدل، مخلط و مختلط، مرتفع العقول، متهم بالکذب». ۲ - اقسام الفاظ ذم- ذم اعم از جرح در عدالت است و الفاظ ذم نیز متفاوت هستند: - برخی از الفاظ مانند لیس بعادل، لیس بصادق، لیس بمرضی و لیس بمشکور دلالت بر نفی مدح دارد و نفی مدح، ذم محسوب می‌شود؛ - برخی، نص در جرح است مانند لیس بثقه و لیس بمامون؛ - برخی دال بر فساد اعتقاد است مانند: فاسد المذهب، فاسد العقیده، غال و ناصب؛ - برخی دال بر ذم اکید است مانند ملعون، خبیث و رجس؛ - برخی دال بر عدم اعتبار راوی و ذم وی است مانند: متهم، متعصب، ساقط، متروک، لیس بشیء، لا شیء، لایعتد به، و لایعتنی به. ۳ - مترادفاتاز الفاظ ذم به الفاظ توهین، الفاظ طعن، امارات قولی ذم و الفاظ قدح تعبیر می‌شود. [۱]
فضلی، عبدالهادی، اصول الحدیث، ص۱۲۰.
[۳]
میرداماد، سیدمحمدباقر، الرواشح السماویة فی شرح الاحادیث الامامیه، ص۶۰.
[۴]
عبدالوهاب، عبداللطیف، المعتصرمن مصطلحات اهل الاثر، ص۵۸.
[۶]
علامه نجفی، سیدضیاءالدین، ضیاء الدرایه، ص۵۰.
[۷]
مامقانی، عبدالله، مستدرکات مقباس الهدایه، ج۶، ص۲۰۳.
۴ - پانویس
۵ - منبعسيدجعفر سجادى، فرهنگ معارف اسلامی، ج۱، ص۲۷۷. پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «الفاظ ذم»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۵/۲۱. رده‌های این صفحه : اصطلاحات حدیثی | امارات ذم
|